อ้อยพื้นฐานอุตสาหกรรมต่อเนื่อง

 อ้อยพื้นฐานของอุตสาหกรรมต่อเนื่อง

 “อ้อย” เป็นหนึ่งในพืชเศรษฐกิจสำคัญของโลก สามารถปลูกได้ในทั่วทุกภูมิภาคกว่า 90 ประเทศ โดยเฉพาะพื้นที่ในเขตร้อนชื้น เป็นพืชที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจการค้าระหว่างประเทศ และมีการนำมาใช้ในหลากหลายอุตสาหกรรม อาทิ อุตสาหกรรมพลาสติก อุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์อาหาร อุตสาหกรรมเชื้อเพลิง โดยเฉพาะอย่างยิ่งอุตสาหกรรมน้ำตาลที่นำมาใช้เพื่อบริโภคโดยตรงและเป็นสารปรุงแต่งรสในผลิตภัณฑ์ต่างๆในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม

ในประเทศไทยนั้น “อ้อย” ถือเป็นพืชเศรษฐกิจหลักที่สำคัญในการผลิตน้ำตาล จัดเป็นพืชที่มีศักยภาพสร้างรายได้ทั้งในและต่างประเทศ จากข้อมูลรายงานปริมาณการส่งออกน้ำตาลของประเทศไทยเมื่อเดือนตุลาคม 2565 ที่ผ่านมา (เมื่อเทียบกับในช่วงปี 2563 – 2564) พบว่า  มูลค่าการส่งออกน้ำตาลทรายได้ขยายตัวสูงถึง 120.1%  และจากข้อมูลยังได้มีการคาดการณ์ว่า มูลค่าการส่งออกน้ำตาลของประเทศไทยจะพุ่งสูงถึง 3.7 พันล้านดอลลาร์ ในปี 2566 ซึ่งในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ไทยจัดเป็นผู้ผลิตน้ำตาลรายใหญ่ลำดับที่ 4 ในเวทีโลก รองจากบราซิล อินเดีย และสหภาพยุโรป (อียู) สามารถสร้างรายได้และอาชีพให้กับชาวเกษตรกรไร่อ้อยและชุมชนในพื้นที่เพาะปลูกได้เป็นอย่างดี  

อ้อยหวานมีปริมาณน้ำตาล (CCS) สูง ยิ่งเป็นที่ต้องการของตลาดอุตสาหกรรมน้ำตาล อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม  ดังนั้นเกษตรกรและโรงงานน้ำตาลจึงมักจะเลือกอ้อยที่แก่จัด ครบอายุเก็บเกี่ยว เพื่อให้มีความหวานสูง และให้ได้ปริมาณน้ำตาลมากขึ้น ตอบโจทย์ความต้องการน้ำตาลในตลาดโลกที่สูงขึ้นในช่วงที่ผ่านมา ซึ่งนอกจากจะช่วยชดเชยผลผลิตอ้อยที่ลดลงจากภัยแล้งที่จะเกิดขึ้นใน 2-3 ปีข้างหน้า ยังช่วยให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นเช่นกัน

สำหรับการปลูกอ้อยให้ได้ผลผลิตที่ดีและมีคุณภาพนั้น จะเริ่มตั้งแต่การเลือกพันธุ์อ้อยที่เหมาะสมกับพื้นที่เพาะปลูก การปรับสภาพดิน การใส่ปุ๋ยให้น้ำ กำจัดศัตรูพืช จนกระทั่งการเก็บเกี่ยวอ้อยในช่วงเวลาที่เหมาะสม เพื่อให้ได้อ้อยที่ให้น้ำตาลสูงและมีคุณภาพ แต่ในปัจจุบันการปลูกอ้อยกำลังเผชิญกับความท้าทายที่เพิ่มขึ้น ทั้งการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การขาดแคลนน้ำ ทำให้อ้อยมีผลผลิตต่ำ ซึ่งความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและโซลูชันที่เป็นนวัตกรรมใหม่อย่าง “นวัตกรรมการควบคุมการเจริญเติบโตของพืช (Plant Growth Regulator) เพื่อช่วยเพิ่มน้ำตาลในอ้อย” (Smart Sugarcane Ripener) ถือเป็นอีกวิธีหนึ่งที่ถูกพัฒนาขึ้น เพื่อเพิ่มผลผลิตน้ำตาล สามารถยกระดับมูลค่าอ้อยในอุตสาหกรรมน้ำตาล รวมทั้งลดระยะเวลาในการเก็บเกี่ยวผลผลิตให้กับเกษตรกรชาวไร่อ้อยด้วย

นวัตกรรมดังกล่าวเป็นฮอร์โมนพืชชนิด Trinexapac-ethyl สามารถควบคุมการเจริญเติบโตของอ้อย กระตุ้นให้อ้อยสร้างความหวานสะสมน้ำตาลมากขึ้นโดยที่อ้อยตอยังคงเติบโตได้อย่างปกติ ทั้งนี้ผลการทดลองจากนักวิชาการของบริษัทเทคโนโลยีเกษตรระดับโลก “ซินเจนทา” พบว่า พื้นที่เพาะปลูกอ้อยในประเทศบราซิลที่ใช้นวัตกรรมนี้ในช่วง 30-60 วันก่อนเก็บเกี่ยว พบว่าค่าความหวานของอ้อย (Commercial Cane Sugar หรือค่า CCS เพิ่มขึ้นจาก 12 เป็น 13-15) หรือปริมาณน้ำตาลในต้นอ้อยมากขึ้นอีกร้อยละ 20% จากปกติ  โดยที่น้ำหนักสดอ้อยยังคงเท่าเดิม นวัตกรรมนี้ไม่เพียงช่วยให้เกษตรกรมีรายได้มากขึ้นจากค่า CCS ที่เพิ่มขึ้น แต่ยังช่วยเก็บเกี่ยวได้เร็วขึ้นราว 30-60 วัน สามารถวางแผนการตัดอ้อยให้เหมาะกับช่วงเวลาในการเข้าโรงงาน ลดความแออัด และสะดวกต่อการจัดสรรเวลา โดยปัจจุบันได้มีการนำนวัตกรรมนี้มาใช้ในหลายประเทศ อาทิ บราซิล แอฟริกาใต้ อเมริกา แคนาดา และนิวซีแลนด์

อย่างไรก็ตาม การใช้นวัตกรรมดังกล่าวควรพิจารณาและปฏิบัติตามกฎระเบียบ รวมถึงมาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น เพื่อให้ผลผลิตที่ได้เป็นไปตามมาตรฐานอาหารและการผลิตที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อมควบคู่กันไป